Sinds de herziening van de Woningwet in 2015 maken gemeenten en Woningcorporaties afspraken met elkaar omtrent de woningvoorraad. Deze zogenaamde Prestatieafspraken leggen vast wat er in een bepaalde gemeente nodig is als het gaat om betaalbaarheid, duurzaamheid en zorg. Woningcorporaties en gemeenten hebben hierin hun eigen taken en verantwoordelijkheden en werken samen aan een gemeenschappelijk doel.
Met name het onderdeel Wonen en Zorg verdient hierin extra aandacht voor de komende jaren, omdat steeds meer kwetsbare mensen, die voor een deel afhankelijk zijn van zorg, gehuisvest worden of blijven in hun eigen woonruimte en hun eigen buurt. Daarbij denken we vaak in eerste instantie aan ouderen die langer thuis blijven wonen. Onder invloed van het wegvallen van het “bejaardentehuis” als voorziening voor ouderen die thuis moeilijker voor zichzelf kunnen zorgen. De basale verzorging die in het tehuis plaatsvond werd verplaatst naar de thuissituatie. De ouderen zijn een grote groep en we kennen allemaal de voorbeelden uit onze eigen omgeving. Echter de beweging van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis is een beweging die ook veel invloed zal hebben op de afspraken die vastgelegd moeten worden in de Prestatieafspraken tussen gemeenten en Woningcorporaties.
De transformatie van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis is met de inwerkingtreding van de nieuwe Wmo-2015 al in gang gezet en zal vanaf 2021 echt vorm gaan krijgen, doordat het Rijk het hiermee gemoeide geld opnieuw gaat verdelen over de gemeenten. De ambitie is om mensen die nu gebruik maken van vormen van Beschermd Wonen steeds meer in hun eigen omgeving te laten wonen met de nodige zorg en ondersteuning.
De beweging van Beschermd Wonen naar Beschermd Thuis vraagt om nieuw partnerschap waarbij gemeenten, zorg, welzijn, GGZ en woningcorporaties intensief en op een vernieuwende manier samenwerken. Het resultaat dient betaalbaar, beheersbaar en bestuurbaar te zijn, maar moet bovenal het belang van burgers met een kwetsbaarheid vooropstellen. De transformatie gaat uit van de mogelijkheden en de leefwereld van de kwetsbare mensen, is gericht op participatie en herstel in het normale leven en zal in een zo regulier mogelijke omgeving plaatsvinden.
De inzet van Beschermd Thuis betekent dat kwetsbare inwoners zoveel mogelijk zelfstandig in de wijk wonen. Dit kan in een eigen woonruimte of in een tussenvorm die, met ambulante vormen van ondersteuning, een sluitende keten vormt, maar ook de mogelijkheid biedt tijdelijk terug te kunnen vallen op zorg als het even niet lukt. Dat kan niet zonder de kwetsbare burgers zelf mee te laten beslissen over wat zij nodig hebben om in balans te kunnen leven.
Geen wonder dus dat, onder andere, de koepel van Woningcorporaties en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten aandringen op een zogenaamde Woonzorgvisie voor de eigen gemeente. In een Woonzorgvisie moeten ambities geformuleerd worden en keuzes gemaakt worden omtrent de aanpak van de woonzorgopgave voor de komende jaren. Steeds meer gemeenten werken aan een Woonzorgvisie. Contacten met mogelijke investeerders kunnen daarbij ook goed helpen. Investeerders zijn vaak bereid mee te denken over vernieuwende oplossingen zoals tussenwoonvormen of woonvormen waarin uiteenlopende bewoners samenwonen en naar elkaar om kijken. Deze vormen van samenwerking zijn voor gemeenten vaak nieuw en vragen om keuzes vanuit de politiek en om nieuwe beleidsregels.
Een Woonzorgvisie geeft inzicht in de noodzaak om te komen tot nieuwe keuzes en kan een hele goede opstap zijn naar nieuwe allianties in een gemeente. De samenwerking wordt daarmee op gang geholpen, maar moet in de praktijk dan wel nog vormgegeven worden!
Evelien Meijerink 